Thời tiết thất thường với những đợt nắng gắt kéo dài không chỉ khiến điều hòa xe phải hoạt động tối đa mà còn đẩy nhiệt độ động cơ tăng cao, ảnh hưởng đến hiệu suất và độ bền máy.
Với khả năng điều chỉnh nhiệt độ động cơ, ngăn ngừa quá nhiệt và đóng băng, đồng thời bảo vệ các bộ phận trong hệ thống làm mát khỏi bị ăn mòn và hư hỏng – Nước làm mát như một “người bạn đồng hành thầm lặng” giúp ổn định nhiệt độ động cơ trong mọi điều kiện vận hành.
Thế nhưng, sau một thời gian sử dụng, nhiều xe ô tô gặp hiện tượng nước làm mát bị sôi, khiển hệ thống làm mát mất đi tác dụng tản nhiệt, thậm chí dẫn đến hỏng hóc động cơ nếu không xử lý kịp thời. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và cách khắc phục ra sao? Hãy cùng Voltronic Việt Nam tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nội dung
1. Nước làm mát là gì?
Nước làm mát là một loại dung dịch chuyên dụng được sử dụng trong hệ thống làm mát của động cơ ô tô và xe máy, có nhiệm vụ hấp thụ nhiệt lượng sinh ra khi động cơ hoạt động và tản nhiệt ra ngoài để giữ cho động cơ luôn hoạt động ở mức nhiệt độ an toàn.
Công nghệ áp dụng để sản xuất nước làm mát thường là công nghệ IAT, OAT, HOAT,.. mang đến khả năng chống ăn mòn, chống sôi, chống đông, chống tạo bọt và chống gỉ sét. Nhờ công thức đặc biệt, nước làm mát thường có nhiệt độ sôi cao, điểm đóng băng thấp và khả năng truyền nhiệt tốt, giúp ngăn động cơ bị quá nhiệt vào mùa nóng hoặc đóng băng vào mùa lạnh.
Mỗi dòng xe và loại động cơ khác nhau sẽ tương thích với từng loại nước làm mát có công nghệ riêng biệt. Việc sử dụng đúng loại nước làm mát phù hợp và thay thế định kỳ sẽ giúp động cơ luôn vận hành ổn định, đồng thời kéo dài tuổi thọ cho xe.
2. Nguyên nhân nước làm mát bị sôi?
Thiếu nước làm mát
Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng này thường bắt nguồn từ việc hệ thống làm mát đã xuống cấp hoặc không được chăm sóc đúng cách. Cụ thể, sau một thời gian dài sử dụng, các chi tiết như két nước, nắp két nước hay đầu nối ống cao su thường bị hư hỏng, gây rò rỉ dung dịch làm mát. Ngoài ra, việc không kiểm tra và bổ sung định kỳ sẽ khiến nước làm mát cạn dần, làm giảm hiệu quả tản nhiệt, đồng thời tăng nguy cơ động cơ gặp sự cố khi vận hành.
Quạt két nước không hoạt động
Trong hệ thống làm mát, quạt két nước giúp kiểm soát nhiệt độ khi xe di chuyển chậm, dừng đỗ lâu hoặc trong cái nắng oi ả của mùa hè. Quạt hoạt động nhịp nhàng để hỗ trợ két nước tản nhiệt hiệu quả, đảm bảo nước làm mát luôn duy trì ở nhiệt độ lý tưởng.
Tuy nhiên, khi quạt két nước ngừng hoạt động do hỏng hóc, cảm biến nhiệt độ trục trặc, hoặc rơ-le, cầu chì bị cháy, nước làm mát sẽ không được làm mát hiệu quả khi cần thiết.. Kết quả là nhiệt lượng tích tụ nhanh chóng, nước làm mát không kịp hạ nhiệt và bắt đầu sôi lên, kéo theo hiện tượng quá nhiệt động cơ. Nếu không được phát hiện và khắc phục kịp thời, tình trạng này có thể gây hư hỏng nghiêm trọng cho các chi tiết bên trong máy.
Két nước bị tắc hoặc bẩn
Két nước ô tô bị tắc nghẽn hoặc bám bẩn chủ yếu do người dùng không vệ sinh và thay nước làm mát định kỳ. Việc thay thế dung dịch làm mát chuyên dụng bằng nước thường, hoặc lựa chọn những sản phẩm chất lượng thấp, khiến các phụ gia bảo vệ bên trong bị phân hủy theo thời gian. Các chất phụ gia này khi phân hủy sẽ kết hợp với bụi bẩn, cặn kim loại và nhiều tạp chất phát sinh trong quá trình động cơ hoạt động, tạo thành những mảng cặn bám chặt bên trong các ống dẫn nhỏ của két nước.
Khi bị tắc nghẽn, dung dịch nước làm mát không thể lưu thông, làm giảm khả năng tản nhiệt, khiến động cơ nhanh nóng lên và hoạt động kém ổn định.
Van hằng nhiệt hỏng
Một trong những nguyên nhân khiến nước làm mát bị sôi là do van hằng nhiệt gặp sự cố hoặc bị hỏng. Khi van hằng nhiệt hoạt động bình thường, nó có vai trò tự động đóng hoặc mở dòng chảy nước làm mát tùy theo nhiệt độ động cơ, giúp điều tiết và duy trì nhiệt độ vận hành ổn định.
Tuy nhiên, nếu van bị mắc kẹt, nước làm mát sẽ không thể lưu thông ra két nước để tản nhiệt, làm nhiệt độ trong động cơ tăng lên nhanh chóng. Tình trạng này nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời sẽ khiến nước làm mát bị sôi, gây ra hiện tượng động cơ quá nhiệt và có thể dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng như cháy gioăng quy lát hoặc cong vênh nắp máy.
Bơm nước làm mát hỏng
Bơm nước làm mát giữ vai trò trung tâm trong hệ thống làm mát của xe, có nhiệm vụ tuần hoàn nước làm mát qua các khoang động cơ để hấp thu nhiệt, sau đó đưa dung dịch này đến két nước để tản nhiệt trước khi quay lại động cơ.
Khi bơm nước làm mát gặp sự cố, chẳng hạn như cánh quạt bị mòn, trục bơm bị gãy, dây curoa bị đứt hoặc bơm bị kẹt do lâu ngày không được bảo dưỡng, dòng chảy nước làm mát sẽ bị gián đoạn hoặc giảm hiệu quả đáng kể. Khi đó, lượng nhiệt sinh ra từ động cơ không được tản ra kịp thời sẽ tích tụ lại, làm nước làm mát sôi lên nhanh chóng và khiến nhiệt độ động cơ tăng cao bất thường.
Sử dụng nước làm mát kém chất lượng hoặc pha sai tỉ lệ
Việc sử dụng nước làm mát kém chất lượng hoặc pha không đúng tỉ lệ khuyến nghị là nguyên nhân tiềm ẩn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả hoạt động của hệ thống làm mát. Tránh dùng các loại dung dịch làm mát không rõ nguồn gốc để thay thế nước làm mát chuyên dụng hoặc thay nước làm mát không thích hợp với động cơ xe, vì điều này có thể khiến hệ thống làm mát bị rỉ sét, ăn mòn, đóng cặn, làm giảm khả năng lưu thông và tản nhiệt của nước làm mát.
Bên cạnh đó, việc pha nước làm mát không đúng tỉ lệ sẽ làm giảm hiệu quả truyền nhiệt, đồng thời hạ thấp nhiệt độ sôi của dung dịch. Hệ quả là nước làm mát dễ bị sôi khi nhiệt độ động cơ tăng cao, dẫn đến tình trạng quá nhiệt, lâu ngày có thể gây cong vênh nắp máy, hỏng gioăng quy lát hoặc thậm chí bó máy.
Để hệ thống làm mát vận hành ổn định và phát huy hiệu quả tối đa, bạn nên sử dụng nước làm mát chính hãng, uy tín và pha theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất. Bên cạnh đó, việc kiểm tra và thay nước làm mát định kỳ cũng rất quan trọng để đảm bảo động cơ luôn “mát mẻ” và bền bỉ trên mọi cung đường.
3. Tác hại khi nước làm mát bị sôi
Làm nóng chảy gioăng, hư đầu quy lát
Khi nước làm mát mất dần khả năng kiểm soát nhiệt độ, động cơ phải chống chọi với sức nóng ngày một gia tăng mà không còn lớp bảo vệ hiệu quả. Quá nhiệt kéo dài không chỉ khiến gioăng quy lát bị cháy hoặc biến dạng, gây rò rỉ dầu và nước, mà còn làm giảm áp suất trong buồng đốt, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất vận hành.
Gây cong vênh piston hoặc nứt nắp máy
Nhiệt độ trong động cơ nếu tăng cao một cách đột ngột và kéo dài sẽ tạo ra áp lực lớn lên các chi tiết bên trong, đặc biệt là piston và nắp máy. Piston có thể giãn nở quá mức, dẫn đến tình trạng bó kẹt trong xi-lanh, trong khi nắp máy phải chịu nhiệt và áp suất liên tục dễ bị cong vênh hoặc thậm chí nứt vỡ nếu vật liệu không còn đủ độ bền. Đây đều là những hư hại nghiêm trọng, không chỉ làm gián đoạn quá trình vận hành mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kết cấu và tuổi thọ của toàn bộ động cơ.
Hao tốn nhiên liệu
Khi động cơ hoạt động trong tình trạng quá nóng, hệ thống điều khiển trung tâm (ECU) buộc phải can thiệp để giảm nhiệt bằng cách điều chỉnh lượng nhiên liệu phun vào buồng đốt. Tuy nhiên, quá trình “làm mát thụ động” này khiến xe tiêu tốn nhiên liệu nhiều hơn, hiệu suất vận hành giảm rõ rệt và dẫn đến sự lãng phí không cần thiết trong quá trình sử dụng.
Làm giảm tuổi thọ động cơ
Việc để động cơ hoạt động trong điều kiện nhiệt độ cao trong thời gian dài không chỉ ảnh hưởng đến từng bộ phận riêng lẻ mà còn làm giảm tuổi thọ tổng thể của động cơ. Các chi tiết dễ bị mài mòn nhanh hơn, hoạt động thiếu ổn định và dễ phát sinh sự cố.
4. Cách phòng tránh hiện tượng sôi nước làm mát
Kiểm tra và bổ sung nước làm mát định kỳ
Duy trì mức nước làm mát ổn định là yếu tố cơ bản giúp hệ thống làm mát vận hành trơn tru. Hãy kiểm tra mực nước làm mát mỗi 1.000 – 2.000 km hoặc trước những chuyến đi xa, và bổ sung kịp thời nếu thấy lượng nước bị hao hụt, để tránh nguy cơ động cơ quá nhiệt và giữ cho xe luôn vận hành trong trạng thái tối ưu.
Sử dụng nước làm mát chất lượng, đúng tỉ lệ
Hãy ưu tiên sử dụng nước làm mát từ những thương hiệu uy tín, có chứa đầy đủ phụ gia chống ăn mòn, chống sôi và chống đóng cặn. Khi sử dụng nên pha đúng theo tỉ lệ khuyến nghị từ nhà sản xuất để đảm bảo khả năng truyền nhiệt tối ưu, đặc biệt trong những ngày nắng nóng kéo dài.
Vệ sinh két nước, thay thế van hằng nhiệt khi cần
Sau một thời gian dài sử dụng, két nước có thể xuất hiện cặn bẩn hoặc gỉ sét bám bên trong, làm cản trở dòng chảy của nước làm mát và giảm hiệu quả tản nhiệt. Vệ sinh két nước định kỳ không chỉ giúp khôi phục khả năng làm mát tối ưu mà còn kéo dài tuổi thọ hệ thống làm mát. Đồng thời, đừng quên kiểm tra van hằng nhiệt nếu có dấu hiệu kẹt hoặc hoạt động không ổn định, việc thay mới là cần thiết để đảm bảo dòng nước làm mát luôn lưu thông trơn tru, giữ cho động cơ vận hành ổn định ngay cả trong những điều kiện thời tiết khắc nghiệt.
Kiểm tra hoạt động của quạt làm mát
Trong những tình huống xe di chuyển chậm hoặc dừng chờ đèn đỏ, quạt két nước đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tản nhiệt, giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ. Tuy nhiên, nếu quạt bị lỗi do cảm biến, mô-tơ bị hỏng hay hệ thống điện gặp trục trặc, sẽ dễ dẫn đến hiện tượng sôi nước làm mát. Để tránh những rủi ro không mong muốn, hãy kiểm tra định kỳ quạt két nước nhằm đảm bảo xe luôn vận hành mượt mà.
5. Cách khắc phục hiện tượng sôi nước làm mát
Lưu ý khi thay nước làm mát
Khi phát hiện nước làm mát bị sôi, điều đầu tiên cần làm là dừng xe ở nơi an toàn, chuyển về số thấp và giữ máy nổ ở chế độ không tải để động cơ hạ nhiệt dần. Đồng thời, mở nắp ca-pô để gió bên ngoài hỗ trợ làm mát khoang máy nhanh hơn. Tuyệt đối không được tắt máy ngay lập tức vì điều này khiến nhiệt lượng không được phân tán, có thể gây bó máy.
Sau vài phút, khi nhiệt độ trên đồng hồ báo về mức ổn định và két nước không còn sôi, lúc này mới tắt máy và bổ sung nước làm mát từ từ. Hãy đổ nước nhẹ nhàng và quan sát cẩn thận, không nên đổ nhanh hoặc đổ khi nước trong máy vẫn đang sôi, bởi sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây nứt vỡ xi-lanh, piston hoặc làm biến dạng các chi tiết trong động cơ.
Cách khắc phục các nguyên nhân có thể làm sôi nước làm mát
Trong trường hợp két nước bị tắc do cặn bẩn, cần xả sạch hệ thống và dùng dung dịch vệ sinh két nước chuyên dụng để loại bỏ cặn lắng. Việc này nên được thực hiện định kỳ để giữ khả năng làm mát luôn ổn định và ngăn chặn hiện tượng máy quá nhiệt.
Nếu nguyên nhân gây sôi đến từ van hằng nhiệt bị kẹt hoặc hỏng, bạn cần kiểm tra hoạt động của van. Nếu phát hiện van bị kẹt cứng, hãy thay mới kịp thời, vì đây là bộ phận ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lưu thông của nước làm mát.
Trường hợp đường ống dẫn nước bị rò rỉ, có thể dùng keo chuyên dụng để xử lý tạm thời với những vết nứt nhỏ. Tuy nhiên, với các điểm rò lớn, phồng hoặc ống đã xuống cấp, cần thay mới hoàn toàn để đảm bảo hệ thống kín và áp suất làm mát ổn định.
Bên cạnh đó, đừng quên vệ sinh két nước và quạt làm mát thường xuyên. Bụi bẩn bám trên cánh quạt có thể làm giảm hiệu suất làm mát, thậm chí che khuất dấu hiệu hỏng hóc khiến người dùng khó phát hiện kịp thời.
Trong trường hợp nước làm mát bị trào ra từ bình phụ, hãy kiểm tra lại toàn bộ hệ thống, đặc biệt là ống nối giữa két nước và bình phụ. Các đoạn ống bị tắc, nứt hoặc lỏng khớp cũng có thể khiến áp suất tăng cao bất thường, gây trào ngược.
6. Điểm qua một số nước làm mát uy tín, chất lượng
Nước làm mát Voltronic High – Performance Coolant G12+ (OAT)
Đây là nước làm mát pha sẵn phù hợp cho hệ thống làm mát hiện đại sử dụng bộ tản nhiệt hợp kim nhôm. Voltronic Coolant G12+ còn nổi bật với khả năng chịu được mức nhiệt lên đến 129°C khi hoạt động trong hệ thống làm mát có áp suất, giúp tối ưu khả năng tản nhiệt, nâng cao hiệu suất làm mát và bảo vệ động cơ khỏi ăn mòn hay đóng cặn.
>> Thông tin sản phẩm: Voltronic High – Performance Coolant G12+
Nước làm mát Voltronic High – Performance Coolant G11 (IAT)
Voltronic Coolant G11 là nước làm mát pha sẵn được phát triển theo tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt từ Đức, phù hợp với động cơ có nhiều chi tiết bằng đồng, thau, sắt. Ứng dụng công nghệ phụ gia IAT (Inorganic Additive Technology), sản phẩm không chỉ chịu được mức nhiệt cao lên tới 125°C, mà còn bảo vệ toàn diện khỏi hiện tượng quá nhiệt, ăn mòn kim loại và hình thành cặn bẩn trong đường ống làm mát.
>> Thông tin sản phẩm: Voltronic High – Performance Coolant G11
Nước làm mát Voltronic R35-S Racing Coolant
VOLTRONIC R35 Racing Coolant là loại nước làm mát pha sẵn sử dụng nền công nghệ hữu cơ (organic) tiên tiến. Sản phẩm thích hợp cho các hệ thống làm mát trên ô tô, xe tải và xe hai bánh hiệu suất cao, đặc biệt là trong môi trường đua xe (racing) hoặc hành trình dài (touring).
>> Thông tin sản phẩm: Voltronic R35-S Racing Coolant
Nước làm mát Voltronic R30
Voltronic R30 là dung dịch làm mát đậm đặc có bổ sung chất chống đông, được phát triển dành riêng cho các loại động cơ hiệu suất cao. Sản phẩm có nhiệt độ sôi lên tới 198°C, giúp đảm bảo khả năng làm mát ổn định ngay cả trong những điều kiện vận hành khắc nghiệt nhất. Voltronic R30 cần được pha loãng với nước cất theo tỉ lệ khuyến nghị để đạt hiệu quả tối ưu và tương thích với đặc tính nhiệt của từng loại động cơ. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai yêu cầu hiệu suất cao và sự bảo vệ bền bỉ cho động cơ của mình.
>> Thông tin sản phẩm: Voltronic R30
Nước làm mát Voltronic R31
>> Thông tin sản phẩm: Voltronic R31
Hiện tượng nước làm mát bị sôi là dấu hiệu cảnh báo hệ thống làm mát đang gặp vấn đề và nếu không được xử lý kịp thời, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đối với động cơ. Qua bài viết, bạn đã biết được các nguyên nhân phổ biến gây sôi nước làm mát, cũng như cách phòng tránh và xử lý khi sự cố xảy ra. Đây là những kiến thức quan trọng, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng hoặc khi xe phải dừng – chạy liên tục.
Để đảm bảo hiệu quả làm mát và kéo dài tuổi thọ động cơ, bạn nên sử dụng nước làm mát chất lượng cao, thay thế định kỳ và kiểm tra hệ thống làm mát thường xuyên.
Chăm sóc đúng cách, bảo dưỡng đúng thời điểm để mỗi hành trình luôn êm ái, bền bỉ và an toàn trên mọi cung đường.
VOLTRONIC VIETNAM
Địa chỉ: 139 Đồng Văn Cống, Phường Cát Lái, TP HCM
Website: www.voltronicvietnam.com
Email: kinhdoanh@songdailong.com
Liên hệ làm đại lý: 028.77777.369
